Ung thư tuyến giáp là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị
Ung thư tuyến giáp là gì?
Ung thư tuyến giáp là một dạng ung thư phát triển từ tuyến giáp – một cơ quan nhỏ hình cánh bướm nằm ở phía trước cổ, có vai trò sản xuất hormone kiểm soát quá trình trao đổi chất, nhịp tim và nhiệt độ cơ thể. Khi các tế bào trong tuyến giáp bị đột biến và phát triển bất thường, chúng có thể tạo thành khối u và lan rộng ra các cơ quan khác nếu không được điều trị kịp thời.
Tuy nhiên, ung thư tuyến giáp thường có tiên lượng tốt hơn nhiều so với các loại ung thư khác. Đa số các trường hợp được phát hiện sớm có thể điều trị thành công, thậm chí với những loại ung thư phổ biến như thể nhú hoặc thể nang, tỷ lệ sống sau 5 năm có thể lên đến 98%.
Nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp
Hiện nay, các chuyên gia vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ung thư tuyến giáp, nhưng có nhiều yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc bệnh.
1. Tiếp xúc với phóng xạ
Những người từng tiếp xúc với bức xạ ở vùng đầu cổ, chẳng hạn như do xạ trị hoặc tai nạn hạt nhân, có nguy cơ cao phát triển ung thư tuyến giáp. Đặc biệt, trẻ em tiếp xúc với phóng xạ có khả năng mắc bệnh cao hơn người lớn.
2. Di truyền và đột biến gen
Ung thư tuyến giáp thể tủy có liên quan đến đột biến gen di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh này, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn. Ngoài ra, một số đột biến gen khác cũng có thể làm tăng khả năng phát triển ung thư tuyến giáp.
3. Thiếu hoặc thừa i-ốt trong chế độ ăn
I-ốt là khoáng chất quan trọng giúp tuyến giáp hoạt động bình thường. Việc thiếu i-ốt có thể dẫn đến rối loạn chức năng tuyến giáp và làm tăng nguy cơ phát triển bướu giáp, từ đó có thể tiến triển thành ung thư. Ngược lại, tiêu thụ quá nhiều i-ốt cũng có thể kích thích sự phát triển bất thường của tuyến giáp.
4. Rối loạn nội tiết và bệnh lý tuyến giáp
Những người có tiền sử mắc bệnh lý tuyến giáp như viêm tuyến giáp Hashimoto, suy giáp hoặc bướu giáp có nguy cơ cao hơn mắc ung thư tuyến giáp. Tình trạng viêm mãn tính kéo dài có thể làm biến đổi tế bào tuyến giáp, dẫn đến đột biến ung thư.
5. Giới tính và độ tuổi
Phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn nam giới, với tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao gấp 2-3 lần so với nam giới. Bệnh thường gặp nhất trong độ tuổi từ 30 đến 50, nhưng cũng có thể xảy ra ở người trẻ hoặc người cao tuổi.
Các dấu hiệu nhận biết ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, khiến nhiều người chủ quan hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý tuyến giáp thông thường. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, một số dấu hiệu có thể xuất hiện và trở nên rõ ràng hơn. Việc nhận biết sớm các triệu chứng này sẽ giúp người bệnh có cơ hội phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu và điều trị kịp thời.
- Xuất hiện khối u ở cổ: Một khối u hoặc cục nhỏ có thể được phát hiện ở vùng trước cổ, thường không đau nhưng có thể lớn dần theo thời gian. Người bệnh có thể tự sờ thấy hoặc phát hiện tình trạng này khi đi khám sức khỏe định kỳ.
- Khó nuốt, cảm giác vướng víu: Khi khối u phát triển và chèn ép thực quản, người bệnh có thể cảm thấy khó nuốt hoặc có cảm giác vướng khi ăn uống.
- Khó thở hoặc hụt hơi: Một số trường hợp có khối u lớn gây áp lực lên khí quản, dẫn đến tình trạng khó thở, đặc biệt là khi nằm hoặc vận động mạnh.
- Khàn giọng, thay đổi giọng nói: Nếu khối u chèn vào dây thần kinh thanh quản, giọng nói có thể trở nên khàn hơn, mất đi sự trong trẻo hoặc thay đổi rõ rệt mà không rõ nguyên nhân.
- Sưng hạch bạch huyết ở cổ: Các hạch bạch huyết có thể sưng to nếu ung thư đã lan rộng, thường không gây đau nhưng không giảm kích thước theo thời gian.
- Đau vùng cổ hoặc lan sang tai: Cơn đau có thể âm ỉ hoặc nhói lên từng cơn, kéo dài và không liên quan đến các bệnh lý thông thường của tai mũi họng.
- Cảm giác căng tức hoặc áp lực ở cổ: Một số bệnh nhân có cảm giác cổ bị chèn ép, khó chịu khi đeo vòng cổ hoặc mặc áo cổ cao.
Nếu bạn gặp phải một hoặc nhiều dấu hiệu trên trong thời gian dài mà không có nguyên nhân rõ ràng, hãy đi khám bác sĩ để kiểm tra tuyến giáp và phát hiện bệnh sớm nhất có thể.
Đọc thêm:
7 Dấu hiệu của bệnh ung thư tuyến giáp bạn cần biết
Các loại ung thư tuyến giáp: Đặc điểm 5 loại và phương pháp điều trị
Phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp
Việc điều trị ung thư tuyến giáp phụ thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
1. Phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp
Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính đối với ung thư tuyến giáp. Tùy vào mức độ lan rộng của khối u, bác sĩ có thể chỉ định:
- Cắt một phần tuyến giáp: Áp dụng cho những trường hợp ung thư giai đoạn đầu, giúp bảo tồn một phần tuyến giáp còn lại.
- Cắt toàn bộ tuyến giáp: Khi khối u lan rộng, bác sĩ sẽ cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp để ngăn ngừa ung thư tái phát.
2. Xạ trị bằng i-ốt phóng xạ
Sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể được chỉ định uống i-ốt phóng xạ để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với ung thư thể nhú và thể nang.
3. Liệu pháp hormone tuyến giáp
Sau khi cắt bỏ tuyến giáp, người bệnh cần sử dụng hormone thay thế suốt đời để duy trì chức năng cơ thể và ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư còn sót lại.
4. Hóa trị và xạ trị ngoài
Hai phương pháp này thường chỉ được áp dụng cho ung thư tuyến giáp không biệt hóa hoặc đã di căn, nhằm giảm kích thước khối u và kiểm soát bệnh.
Đọc thêm: Ung thư tuyến giáp kiêng ăn gì? Những thực phẩm cần tránh để hỗ trợ điều trị
Làm thế nào để phòng ngừa ung thư tuyến giáp?
Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:
- Cung cấp đủ i-ốt: Duy trì chế độ ăn uống hợp lý với muối i-ốt, rong biển, cá biển và các thực phẩm giàu i-ốt khác.
- Tránh tiếp xúc với phóng xạ: Hạn chế chụp X-quang vùng cổ nếu không cần thiết và thực hiện các biện pháp bảo vệ khi làm việc trong môi trường phóng xạ.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục thường xuyên, hạn chế căng thẳng, ăn uống khoa học để giữ cho tuyến giáp hoạt động ổn định.
- Tầm soát tuyến giáp định kỳ: Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao, hãy kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những bất thường.
Kết luận
Ung thư tuyến giáp là một căn bệnh có tiên lượng tốt nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe. Nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy đến gặp bác sĩ ngay để được thăm khám và tư vấn.