Lao phổi và ung thư phổi: Phân biệt và hướng điều trị

Hai căn bệnh lao phổi và ung thư phổi đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp và có thể gây ra các triệu chứng tương đồng như ho kéo dài, sụt cân và đau ngực. Tuy nhiên, về nguyên nhân, cách lây nhiễm và phương pháp điều trị, hai bệnh này có những khác biệt cơ bản mà người bệnh cần nhận biết để có sự can thiệp kịp thời.

1. Tổng quan bệnh lao phổi và ung thư phổi

Lao phổi là bệnh truyền nhiễm mạn tính do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, vi khuẩn lao có thể được giải phóng ra không khí, từ đó dễ lây lan cho những người xung quanh. Ngược lại, ung thư phổi là căn bệnh ác tính phát sinh từ sự tăng sinh không kiểm soát của các tế bào trong mô phổi. Đây là căn bệnh không lây nhiễm và thường liên quan đến các yếu tố như hút thuốc lá, ô nhiễm không khí và các tác nhân độc hại khác.

2. Nguyên nhân và đặc điểm

2.1. Lao phổi

• Nguyên nhân: Lao phổi do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Bệnh có thể lây truyền qua không khí khi người bệnh tiếp xúc với dịch tiết từ đường hô hấp.
• Đặc điểm:
  • Triệu chứng thường kéo dài hơn 3 tuần với ho khan hoặc ho có đờm, đôi khi kèm máu.
  • Xuất hiện sốt nhẹ, ớn lạnh, đổ mồ hôi đêm.
  • Bệnh thường dẫn đến giảm cân dần theo thời gian.
  • Phản ứng miễn dịch của cơ thể đóng vai trò quan trọng trong sự tiến triển của bệnh.

2.2. Ung thư phổi

• Nguyên nhân: Ung thư phổi phát sinh do sự biến đổi bất thường của các tế bào phổi, thường liên quan đến thói quen hút thuốc lá, tiếp xúc với khói thuốc thụ động và các chất độc hại trong môi trường.
• Đặc điểm:
  • Triệu chứng ban đầu không rõ ràng, thường chỉ xuất hiện khi bệnh đã tiến triển, chẳng hạn như ho dai dẳng, ho ra máu, đau ngực hoặc khó thở.
  • Thường liên quan đến việc giảm cân không rõ nguyên nhân và suy yếu toàn thân.
  • Không có khả năng lây truyền từ người này sang người khác.

3. So sánh triệu chứng và dấu hiệu nhận biết

Dù có một số triệu chứng chung như ho, đau ngực, sụt cân và khó thở, nhưng có một vài điểm khác biệt có thể giúp phân biệt giữa lao phổi và ung thư phổi:

• Ho và đờm: 
  • Lao phổi: Thường kèm theo đờm có thể có máu, ho kéo dài và có thể đi kèm sốt nhẹ, đổ mồ hôi đêm.
  • Ung thư phổi: Ho dai dẳng, có thể ho ra máu nhưng không kèm theo các triệu chứng sốt hoặc đổ mồ hôi đêm như ở lao.
• Tiền sử và yếu tố nguy cơ: 
  • Lao phổi: Người mắc thường không có tiền sử hút thuốc nhiều, mà bệnh chủ yếu do tiếp xúc với vi khuẩn. Môi trường sống chật hẹp, thiếu thông gió có thể là yếu tố nguy cơ.
  • Ung thư phổi: Thường gặp ở những người có tiền sử hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc và các chất độc hại. Ngoài ra, yếu tố di truyền và môi trường ô nhiễm cũng góp phần làm tăng nguy cơ.
• Diễn biến bệnh: 
  • Lao phổi: Bệnh thường tiến triển dần theo thời gian, với các triệu chứng như sốt, ớn lạnh, mệt mỏi và sụt cân từ từ.
  • Ung thư phổi: Triệu chứng thường xuất hiện khi bệnh đã ở giai đoạn tiến triển, với khả năng di căn nhanh chóng, gây ra các triệu chứng nặng nề hơn như đau xương, đau đầu hay khó thở nặng.

4. Phương pháp chẩn đoán phân biệt

Để xác định chính xác giữa lao phổi và ung thư phổi, bác sĩ sẽ dựa vào:

• Tiền sử bệnh và khám lâm sàng: Hỏi về thói quen hút thuốc, tiền sử phơi nhiễm, triệu chứng và dấu hiệu hiện tại.
• Chụp X-quang phổi và CT scan: Giúp đánh giá hình ảnh của phổi, xác định kích thước và vị trí của các khối u hoặc tổn thương.
• Xét nghiệm đờm:
  • Đối với lao phổi: Nhuộm soi đờm, nuôi cấy vi khuẩn lao và xét nghiệm PCR để phát hiện Mycobacterium tuberculosis.
  • Đối với ung thư phổi: Xét nghiệm tế bào học từ mẫu đờm hoặc lấy mẫu bệnh phẩm qua nội soi phế quản để phân tích mô bệnh học.
• Sinh thiết: Là bước cuối cùng để chẩn đoán xác định, giúp phân biệt giữa tế bào ung thư và vi khuẩn lao.

5. Kết luận

Mặc dù lao phổi và ung thư phổi có nhiều triệu chứng tương đồng như ho kéo dài, sụt cân, đau ngực và khó thở, nhưng chúng có nguyên nhân và cách thức phát triển khác nhau. Lao phổi là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, trong khi ung thư phổi là bệnh ác tính không lây, chủ yếu liên quan đến thói quen hút thuốc và các yếu tố môi trường độc hại.

Việc phân biệt chính xác giữa hai bệnh này không chỉ giúp đưa ra phác đồ điều trị phù hợp mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Nếu bạn hoặc người thân gặp các triệu chứng liên quan, hãy tìm đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bằng cách nắm vững kiến thức về lao phổi và ung thư phổi, bạn có thể nhận diện sớm các dấu hiệu bất thường và có những biện pháp phòng ngừa hợp lý, góp phần bảo vệ sức khỏe của chính mình và người thân.

Đọc thêm:

Nguyên nhân gây ung thư phổi: Những yếu tố rủi ro và cách phòng ngừa