Bệnh ung thư dạ dày: 7 điều cần biết để phòng ngừa và điều trị hiệu quả

Bệnh ung thư dạ dày là một trong những căn bệnh ung thư nguy hiểm và phổ biến trên thế giới, gây tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Mặc dù thường gặp ở người trên 50 tuổi, căn bệnh này có xu hướng trẻ hóa và ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các khía cạnh cơ bản của bệnh ung thư dạ dày, từ định nghĩa, nguyên nhân, triệu chứng, đến các phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa. Qua đó, hy vọng thông tin được cung cấp sẽ giúp người đọc chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe và lựa chọn phương án điều trị phù hợp.

1. Tổng quan về bệnh ung thư dạ dày

Bệnh ung thư dạ dày xảy ra khi các tế bào trong niêm mạc dạ dày phát triển bất thường, mất kiểm soát và tạo thành các khối u ác tính. Những khối u này có thể xâm lấn sâu vào các lớp của thành dạ dày, lan rộng qua hạch bạch huyết và di căn đến các cơ quan khác. Bệnh được chia thành nhiều giai đoạn từ 0 đến 4, trong đó giai đoạn 0 là sự xuất hiện của các tế bào bất thường ở lớp niêm mạc, còn giai đoạn 4 khi ung thư đã di căn khắp cơ thể.

Theo thống kê, bệnh ung thư dạ dày là nguyên nhân thứ ba gây tử vong do ung thư tại Việt Nam, chỉ sau ung thư gan và ung thư phổi. Phát hiện sớm bệnh sẽ giúp tăng khả năng điều trị thành công, với tỷ lệ sống sau 5 năm có thể lên đến 90% nếu được phát hiện ở giai đoạn đầu.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

2.1. Nguyên nhân chính

Một số yếu tố gây ra bệnh ung thư dạ dày bao gồm:

• Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori: Vi khuẩn HP gây viêm loét dạ dày và tạo ra tổn thương tiền ung thư ở niêm mạc dạ dày.
• Chế độ ăn không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm có chứa muối, thức ăn hun khói, đồ ăn đóng hộp và thực phẩm bảo quản kém chất lượng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Yếu tố di truyền: Tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày hoặc các hội chứng di truyền liên quan đến rối loạn tiêu hóa cũng là nguyên nhân gây bệnh.

2.2. Yếu tố nguy cơ

Ngoài nguyên nhân chính, các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

• Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh tăng đáng kể sau tuổi 50.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nữ giới.
• Thói quen sinh hoạt: Hút thuốc lá, uống rượu bia và lối sống ít vận động góp phần làm tăng nguy cơ.
• Nhóm máu: Một số nghiên cứu cho thấy người có nhóm máu A có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn.
• Tiền sử phẫu thuật dạ dày: Những người đã từng phẫu thuật dạ dày có nguy cơ mắc bệnh cao hơn sau 15–20 năm.

3. Triệu chứng và chẩn đoán

3.1. Triệu chứng

Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng của ung thư dạ dày thường khá mơ hồ và không đặc hiệu, dẫn đến việc bệnh được phát hiện muộn. Một số dấu hiệu cảnh báo có thể bao gồm:

• Rối loạn tiêu hóa: Khó tiêu, ợ nóng, buồn nôn và cảm giác đầy hơi.
• Đau thượng vị: Đau âm ỉ, có thể xuất hiện sau khi ăn hoặc khi đói.
• Sụt cân đột ngột: Mất cảm giác thèm ăn và giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Triệu chứng nặng hơn ở giai đoạn tiến triển: Xuất huyết tiêu hóa (nôn máu hoặc phân đen), đau dữ dội và cảm giác khó nuốt.

3.2. Chẩn đoán

Việc chẩn đoán bệnh ung thư dạ dày đòi hỏi sự kết hợp của các phương pháp lâm sàng và cận lâm sàng, bao gồm:

• Nội soi dạ dày: Cho phép bác sĩ trực tiếp quan sát các tổn thương, chụp hình và thực hiện sinh thiết mô bệnh học.
• Xét nghiệm máu: Đánh giá chức năng gan – thận và các chất chỉ điểm ung thư như CEA, CA 72-4, CA 19-9.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) và MRI: Giúp xác định mức độ xâm lấn và di căn của khối u.
• Siêu âm ổ bụng và nội soi ổ bụng: Phát hiện di căn hạch và các tổn thương ở các cơ quan lân cận.

4. Các phương pháp điều trị

Việc điều trị ung thư dạ dày phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Dưới đây là các phương pháp điều trị chủ yếu:

4.1. Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp điều trị chủ đạo ở giai đoạn sớm:

• Phẫu thuật nội soi: Kỹ thuật cắt bỏ ung thư qua nội soi (EMR, ESD) giúp loại bỏ các khối u nhỏ, ít xâm lấn và bảo tồn chức năng dạ dày.
• Phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ dạ dày: Áp dụng khi khối u đã phát triển mạnh, thường kết hợp với việc vét hạch lympho để ngăn ngừa di căn.

Đọc thêm:

Phẫu thuật ung thư dạ dày: Phương pháp, rủi ro và tiên lượng

4.2. Hóa trị

Hóa trị được sử dụng để tiêu diệt tế bào ung thư:

• Hóa trị tân hỗ trợ: Dùng trước phẫu thuật nhằm giảm kích thước khối u.
• Hóa trị bổ trợ: Áp dụng sau phẫu thuật để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại và giảm nguy cơ tái phát.
• Hóa trị triệu chứng: Dành cho bệnh nhân không thể phẫu thuật, nhằm kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống.

4.3. Xạ trị

Xạ trị sử dụng tia bức xạ để tiêu diệt tế bào ung thư:

• Xạ trị kết hợp: Thường kết hợp với hóa trị để tăng hiệu quả điều trị, đặc biệt ở các trường hợp bệnh di căn hoặc sau phẫu thuật.
• Xạ trị giảm nhẹ: Giúp kiểm soát các triệu chứng như đau và chảy máu.

4.4. Liệu pháp nhắm trúng đích

Liệu pháp điều trị đích sử dụng các loại thuốc nhắm vào các thụ thể và protein đặc hiệu trên tế bào ung thư:

• Các thuốc nhắm trúng: Ví dụ như trastuzumab cho bệnh ung thư dạ dày dương tính với HER2, bevacizumab ức chế VEGF, và cetuximab ức chế EGFR.
• Liệu pháp này thường được kết hợp với hóa trị để nâng cao hiệu quả điều trị, đặc biệt ở các trường hợp tiến triển.

4.5. Liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể để tiêu diệt tế bào ung thư:

• Thuốc ức chế PD-1/PD-L1: Giúp tăng khả năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư của hệ miễn dịch, được áp dụng ở các trường hợp bệnh di căn.

4.6. Chăm sóc giảm nhẹ và hỗ trợ dinh dưỡng

Chăm sóc giảm nhẹ không chỉ giúp giảm đau và kiểm soát triệu chứng mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân:

• Hỗ trợ dinh dưỡng: Chia nhỏ bữa ăn, ăn các thực phẩm dễ tiêu và bổ sung đầy đủ dưỡng chất là cần thiết sau phẫu thuật và trong quá trình điều trị.
• Chăm sóc tâm lý: Hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhân và gia đình để giảm căng thẳng và tăng khả năng đáp ứng điều trị.

5. Phòng ngừa và tầm soát

Việc phòng ngừa bệnh ung thư dạ dày đóng vai trò quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh bệnh có thể được phát hiện sớm nhờ các chương trình tầm soát định kỳ. Một số biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau quả, giảm tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều muối, hun khói và chất bảo quản.
• Tập luyện thể dục đều đặn: Giúp duy trì cân nặng lý tưởng và tăng cường hệ miễn dịch.
• Bỏ thuốc lá, hạn chế uống rượu bia: Giảm thiểu các yếu tố kích thích và độc tố có hại cho dạ dày.
• Tầm soát định kỳ: Đối với những người có nguy cơ cao, nội soi dạ dày là phương pháp hiệu quả để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

6. Kết luận

Bệnh ung thư dạ dày là một căn bệnh nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, với sự kết hợp đa dạng giữa phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, liệu pháp nhắm trúng đích, miễn dịch và chăm sóc giảm nhẹ, hiệu quả điều trị đã có nhiều tiến bộ, giúp nâng cao tỷ lệ sống sót và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Việc chủ động tầm soát, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và thay đổi lối sống là những biện pháp cần thiết giúp phòng ngừa bệnh. Đồng thời, sự đồng hành của gia đình và sự chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình điều trị và phục hồi.

Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin toàn diện và hữu ích về bệnh ung thư dạ dày, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về căn bệnh, các phương pháp điều trị hiện đại và cách phòng ngừa hiệu quả. Hãy luôn giữ tinh thần lạc quan và chủ động theo dõi sức khỏe để có cơ hội điều trị thành công.